Τι είναι Αγιουρβέδα (Ayurveda)

Ayurveda είναι ένα πανάρχαιο παραδοσιακό σύστημα προληπτικής – θεραπευτικής ιατρικής και υγιούς τρόπου ζωής, αναγνωρισμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, και έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ινδική φιλοσοφία, με ηλικία άνω των 6.000 ετών. Είναι η “επιστήμη της υγιεινής ζωής και της μακροζωίας” που αντιμετωπίζει το νου, το σώμα και το πνεύμα ως ένα ενιαίο σύνολο (ολιστικά) και βασίζεται στην εγγενή ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού να αναζωογονείται, να ανανεώνεται, να αυτοθεραπεύεται και να αποκαθιστά τη φυσική του ισορροπία. Επίσης, ήταν η πρώτη που αναγνώρισε την έννοια της ξεχωριστής βιολογικής ιδιοσυγκρασίας (τύπος)  του κάθε ανθρώπου.

Από την άλλη πλευρά ή Ayurveda λειτουργεί με τη φιλοσοφική της Αρχή – που είχε εκφραστεί και από τον πατέρα της σύγχρονης ιατρικής Αρχαίο Έλληνα Ιπποκράτη (5^ος  αιώνας π.Χ.) – “η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία”, χρησιμοποιώντας ιατρικά βότανα, θεραπευτικά έλαια, μασάζ, πρακτικές γιόγκα και διαλογισμού, μαζί με προτάσεις συμβατής με την ατομική ιδιοσυγκρασία διατροφής και συμβουλές για ένα τρόπο ζωής με ηθικές Αρχές, σε αρμονία με τη φύση.

Στόχος της είναι η υγιεινή διαβίωση και η μακροζωία σε συνδυασμό με την πνευματική εξέλιξη και ευτυχία.

Η ετοιμολογία μάλιστα της λέξης Ayurveda, από την αρχαία Σανσκριτική γλώσσα, φανερώνει το σοφό περιεχόμενο αυτής, αφού η πρώτη λέξη AYUS σημαίνει Ζωή η δε δεύτερη λέξη VEDA σημαίνει Ολοκληρωμένη Γνώση ή Επιστήμη.

Οπότε ο όρος Ayurveda πρακτικά σημαίνει «Η Επιστήμη ή Η Γνώση της Ζωής»

Η Ayurveda μιλάει κατ΄ αρχήν για την ίδια τη Ζωή, περιγράφει την όλη Δημιουργία, το πώς ξεκίνησε  και φτιάχτηκε το Σύμπαν και βέβαια ο Άνθρωπος μέσα σε αυτό. Καθορίζει τα στοιχεία που συγκροτούν τη καθημερινή ζωή των ανθρώπων και την κατάσταση των τριών «Επιπέδων Ύπαρξης».  Το Υλικό το Νοητικό  και το Πνευματικό επίπεδο.

Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, το σύμπαν αποτελείται από πέντε στοιχεία, τα οποία είναι απολύτως αναγκαία για την επιβίωση κάθε όντος μαζί βεβαίως και του ανθρώπου. Αυτά είναι: η Γη (για κάλυψη της ανάγκης της τροφής για θρέψη), το Νερό (για κάλυψη της ανάγκης της δίψας αφού πάνω από το 70% του σώματος είναι νερό), η Φωτιά (με την έννοια της θερμότητας- ήλιος, φώς- για τη διενέργεια των απαραίτητων μεταβολισμών στον ανθρώπινο οργανισμό, διάσπαση τροφής κπ), ο αέρας (για τη κάλυψη της ανάγκης για αναπνοή)  και ο αιθέρας (ως χώρο για την ύπαρξη, την κίνηση και την επικοινωνία του ανθρώπου).

Οι συνδυασμοί των 5 αυτών στοιχείων από τα οποία αποτελείται το σώμα μας και ανάλογα με το πιο από αυτά υπερτερεί έναντι των άλλων, διαμορφώνουν σε κάθε οργανισμό τα αποκαλούμενα Doshas, δηλαδή τις τρείς «μεγάλες ενέργειες» που ονομάζονται Vata, Pitta, Kapha.

Με τη σειρά τους τα doshas και συνδυασμοί αυτών, υποδηλώνουν την βιολογική ιδιοσυγκρασία prakrti (τον τύπο) του κάθε ανθρώπου. Ρυθμίζουν δε και Ελέγχουν όλες τις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες, έτσι ώστε να υπάρχει ισορροπία.

Έτσι λοιπόν, Vata (που είναι συνδυασμός αέρα & αιθέρα) ρυθμίζει & ελέγχει τις κινήσεις, Pitta (φωτιά & νερό) ρυθμίζει το μεταβολισμό και Kapha (νερό & γη) ρυθμίζει και ελέγχει τη δομή του σώματος.

Όταν είναι σε κατάσταση ισορροπίας, το σώμα είναι υγιές αλλά όταν αρχίσουμε να βιώνουμε έντονες ψυχολογικές καταστάσεις (άγχος, φόβο, οργή, φθόνο, κλπ) και διάγουμε έναν ανθυγιεινό  τρόπο ζωής, τα Doshas αποκτούν ανισορροπία και τότε ανοίγει η πόρτα για τις διάφορες ασθένειες.

Παράγοντες ισορροπίας των Doshas αποτελούν: η διατροφή, η κίνηση, ο τρόπος ζωής και ο τρόπος σκέψης. Από τη στιγμή που γεννιέται ένας άνθρωπος τα Doshas που υπάρχουν ήδη μέσα του, βρίσκονται σε μία χαρακτηριστική γι αυτόν σχέση, όσον αφορά τα σωματικά και πνευματικά χαρακτηριστικά του και προσδιορίζουν το συγκεκριμένο αγιουρβεδικό του τύπο ή την ιδιοσυγκρασία του. Γνωρίζοντας τούτο ο Αγιουρβεδικός γιατρός είναι σε θέση να διερευνά πιθανή φιλασθένεια του κάθε ατόμου και να εξηγεί τις εκάστοτε αντιδράσεις του στην διατροφή, στα εξωτερικά ερεθίσματα, στο κλίμα και στις συνθήκες ζωής.

Σύμφωνα λοιπόν με την Αγιουρβέδα, δεν είμαστε όλοι  ίδιοι. Ούτε το σώμα του καθενός  αντιδρά με τον ίδιο τρόπο.  Ο καθένας  φέρνει τη δική του σφραγίδα της φύσης, η δε ιδιοσυγκρασία  του καθενός είναι μοναδική και ανεπανάληπτη.

Γι αυτό είναι σημαντικό για τη ζωή μας να γνωρίζουμε την βιολογική μας ιδιοσυγκρασία

Σημειώνεται ότι η Αγιουρβεδική ιατρική ασχολείται με το πώς αρρωσταίνουν οι άνθρωποι, αλλά  και ένα πολύ μεγάλο μέρος των αγιουρβεδικών κειμένων αφιερώνονται στη Προληπτική Ιατρική, στο πως δηλαδή τα άτομα ΔΕΝ θα αρρωστήσουν, σεβόμενα και κυρίως αποδεχόμενα την Αληθινή τους Φύση και ζώντας σε αρμονία με το Περιβάλλον τους.

Και για αυτό η πρόληψη παίζει αποφασιστικό ρόλο και η αγιουρβεδική ιατρική λαμβάνει υπόψη όλες τις παραμέτρους της ανθρώπινης ζωής, τη βαθιά κατανόηση της φύσης του κάθε ανθρώπου και την προσπάθειά του να εναρμονισθεί με τους ρυθμούς της Δημιουργίας. Έτσι ανάλογα, ποικίλες είναι και οι θεραπευτικές πρακτικές καθ’ όσον η Αγιουρβέδα  χρησιμοποιεί διάφορες θεραπευτικές μεθόδους για να προσεγγίσει αυτήν την εσωτερική πηγή και να αποκαταστήσει αυτήν την αρμονική ισορροπία σώματος, πνεύματος και ψυχής. Αν επανέλθει αυτή  η ισορροπία (samhita) τότε απελευθερώνονται δυνάμεις που μας βοηθούν να θεραπευτούμε μόνοι μας κι έτσι κάνουμε χρήση του δικού μας «εσωτερικού γιατρού».

Τέλος εάν κάτι δεν πάει καλά και εφ’ όσον παρά τις λεπτομερείς οδηγίες πρόληψης εμφανιστούν οι διάφορες ασθένειες σε ποικίλες μορφές, η Αγιουρβέδα περιγράφει και λεπτομερείς τρόπους για το πώς θα επέλθει η θεραπεία και η πλήρης αποκατάσταση της Υγείας.

Επίσης υπάρχουν πολλές αγιουρβεδικές θεραπείες που βοηθούν τον άνθρωπο να αυτοθεραπευθεί.  (Αγιουρβεδική φυτοθεραπεία, αρωματοθεραπεία, μουσικοθεραπεία, χρωματοθεραπεία, δίαιτα, σωματικές ασκήσεις-γιόγκα κλπ).

Αξίζει να αναφερθεί ότι παρεμφερείς αν όχι ταυτόσημες θέσεις- απόψεις  συναντώνται στις φιλοσοφικές παραδόσεις όλων σχεδόν των αρχαίων λαών του κόσμου από την Ανατολή μέχρι τη Δύση, όπως Κινέζων, Αιγυπτίων, Μεσοποταμίων, Σουμερίων, Βαβυλωνίων, Κεντρικοαμερικάνων, Μάγιας, Ίνκας, Αντζέκων, Αρχαίων Έλληνων, κλπ.

Ιδιαίτερα στην Αρχαία Ελλάδα συναντάμε μέσα από τον Πλάτωνα, τον Επίκουρο, τον Αριστοτέλη κ.α. τη θεωρία περί της ύπαρξης των αναφερθέντων 5 στοιχείων δημιουργίας, (Αέρας, Αιθέρας, Πύρ, Ύδωρ και Γη) ως συστατικών στοιχείων του Σύμπαντος.

Επιπρόσθετα δε, από τον Πατέρα της Ιατρικής αρχαίο Έλληνα Ιπποκράτη, τις σοφές αλλά και διαχρονικής  εφαρμογής ρήσεις του: «ό,τι τρως είσαι» η  «το φαρμακό σου είναι η τροφή σου», η «περί των βοτάνων θεραπείες», μας φέρνουν πιο κοντά στην Ιατρική Φιλοσοφία και τις θεραπευτικές πρακτικές της Αγιουρβέδα.

Αν μάλιστα  τολμήσουμε να εμβαπτίσουμε την λέξη Ayurveda (που στην ετυμολογία της σανσκριτικής γλώσσας σημαίνει «Η Επιστήμη η  Η Γνώση της Ζωής», στην αστείρευτη δεξαμενή της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, θα διαπιστώσουμε με έκπληξη την κοινή αρχαιοελληνική ρίζα των λέξεων αυτών αφού:

Η λέξη AYUS έχει κοινή προέλευση με τη λέξη Υγεία και η λέξη VEDA με το ρήμα Οίδα = Γνωρίζω επισταμένως, ήτοι, γνωρίζω επισταμένως την υγεία οπότε μπορώ να έχω Γνώση της Ζωής, που βασίζεται στη καλή υγεία.